غلامحسين صديقي در آذر ???? در محله سرچشمه تهران به دنيا آمد. پدر او حسين صديقي ملقب به اعتضاد دفتر از اهالي ناحيه نور مازندران بود. غلامحسين تحصيلات ابتدايي و بخشي از تحصيلات متوسطه را در مدرسه اقدسيه گذراند و نيز در مدرسه آليانس به فراگرفتن زبان فرانسوي پرداخت. سپس به دبيرستان دارالفنون رفت و سالهاي آخر متوسطه را در آن مدرسه تحصيل کرد. در شهريور ???? همراه با دومين گروه دانشجويان اعزامي از سوي وزارت معارف به فرانسه رفت و در دانشسراي مقدماتي شهر آنگولم به تحصيل پرداخت و در تيرماه ???? موفق به اخذ باکالورا گرديد.
غلامحسين صديقي در بهار ???? از دانشسراي عالي سن کلو در حومه پاريس فارغالتحصيل شد و در رشته فلسفه به اخذ دانشنامه عالي در رشتههاي روانشناسي، روانشناسي کودک، آموزش و پرورش، اخلاق، جامعهشناسي، و تاريخ اديان نايل گرديد.
دکتر صديقي در اسفند ???? درجه دکتري را از دانشگاه پاريس دريافت کرد. رساله او زير عنوان «جنبشهاي ديني در قرون دوم و سوم هجري» با درجه ممتاز پذيرفته شد. وي در فروردين ???? به ايران بازگشت و بلافاصله به سمت دانشيار در دانشگاه تهران مشغول کار شد.
دکتر صديقي در فروردين ???? به رتبه استادي ارتقاء يافت و در بهمن ???? به مديريت کل دبيرخانه دانشگاه تهران منصوب شد. او در مهرماه ???? به عضويت هيئت نمايندگي ايران در کنفرانس تأسيس سازمان تربيتي و علمي و فرهنگي ملل متحد (يونسکو) انتخاب شد و به لندن رفت. در اسفند ???? نيز از سوي دانشگاه تهران براي شرکت در کنفرانس ملتهاي آسيايي به هند اعزام شد و رياست هيئت نمايندگي ايران را عهدهدار بود. در آبان ???? نيز به رياست هيئت نمايندگي ايران در سومين کنفرانس عمومي يونسکو در بيروت منصوب شد.
مهمترين خدمت علمي و فرهنگي دکتر صديقي تأسيس مؤسسه مطالعات و تحقيقات اجتماعي در دانشگاه تهران در ???? بود که در ???? به دانشکده علوم اجتماعي تبديل شد. دکتر صديقي پس از آزادي از زندان به پيشنهاد و حمايت منوچهر اقبال رئيس دانشگاه تهران و حمايت و اصرار احسان نراقي مسووليت تأسيس مؤسسه مطالعات اجتماعي را پذيرفت. دانشگاهيان آن زمان ميدانند و صورت جلسات پيشنهاد و اساسنامه و تهيه برنامه موجود در دانشگاه نشان ميدهد که دکتر علياکبر سياسي و دکتر يحيي مهدوي به دکتر صديقي در اين کار کمک کردند و از مرام و روش دکتر صديقي به دور بود که از شخصي مانند دکتر اقبال کمک بگيرد. همه ميدانستيم که دکتر صديقي حتي به اتاق رئيس دانشگاه قدم نميگذاشت. دکتر نراقي هم چند هفته يس از تأسيس مؤسسه به عنوان مدير از طرف آقاي ايرج افشار ييشنهاد شد و دکتر صديقي او را برگزيد (رجوع کنيد به اسناد موجود در دبيرخانه دانشگاه و دان او از بنيانگذاران کنگره? هزاره ابو علي سينا بود و هنگامي که کنگره در ارديبهشت ???? در همدان تشکيل شد در زندان لشکر ? زرهي تهران به سر ميبرد. لويي ماسينيون ايرانشناس نامدار فرانسوي از محمدرضا پهلوي اجازه گرفت تا با دکتر صديقي در زندان ملاقات کند.
غلامحسين صديقي در سال ???? بازنشسته گرديد؛ ولي با عنوان استاد ممتاز تا ???? همچنان به تدريس در دانشکده علوم اجتماعي ادامه ميداد. وي را پدر علم جامعهشناسي در ايران دانستهاند
فعاليتهاي سياسي
پس از رويداد 28 مرداد ???? مدتي به زندان افتاد و محاکمه شد. در جريان محاکمه از دکتر مصدق تجليل کرد. وي در جلسه? روز سهشنبه ?? آذرماه ???? در دادگاه حضور يافت و به سوالات مختلف رئيس دادگاه و دادستان نظامي پاسخ داد و به تفصيل درباره? پايين کشيدن مجسمههاي شاه و پدرش، ميتينگ روز ?? امرداد در ميدان بهارستان، تشکيل شوراي سلطنت و رويدادهاي روز ?? امرداد با صراحت خاصي که از ويژگيهاي او بود پاسخ داد، به طوري که سرتيپ آزموده را مبهوت و عاجز ساخت. درجلسه? بعدي دادگاه، دکتر صديقي که در زندگي نه از کسي بيم و نه به کسي اميد داشت و به مقام و مسند طمع نميورزيد، اظهار کرد: «معمولاً ميگويند خدا، شاه، ميهن. اما من اگر گناه است و بايد اعدام شوم عرض ميکنم: خدا، ميهن، شاه.»
وي در سالهاي ????–???? از رهبران طراز اول جبهه ملي دوم بود. در روزهاي انقلاب شاه به او پيشنهاد نخست وزيري داد. دکتر صديقي در صورتي حاضر به پذيرش مسووليت نخست وزيري شد که «شاه از ايران خارج نشود». با عدم پذيرش اين شرط از طرف شاه، صديقي نيز نخستوزيري را نپذيرفت
بلافاصله پس از اين پيشنهاد جبهه ملي اعلام کرد:
چون بعضي خبرگزاريها گزارش دادهاند که آقاي دکتر غلامحسين صديقي مأمور تشکيل دولت خواهد شد و از ايشان به عنوان يکي از رهبران جبهه ملي ايران ياد کردهاند، لازم ديده شد به آگاهي عمومي برساند که آقاي دکتر غلامحسين صديقي از نيمه سال ???? با هيچيک از سازمانهاي جبهه ملي ايران کوچکترين همکاري نداشته و اکنون هم در هيچيک از ارگانهاي اين جبهه سمتي ندارد. به جاست يادآور شويم همچنان که بارها اعلام گرديده جبهه ملي ايران، با وجود بقاي نظام سلطنتي غيرقانوني، با هيچ ترکيب حکومتي موافقت نخواهد کرد.
پس از پيروزي انقلاب مهندس بازرگان از دکتر صديقي براي شرکت در دولت موقت دعوت به عمل آورد که مورد قبول استاد قرار نگرفت. دکتر غلامحسين صديقي در روز دوشنبه ?? ارديبهشت ???? در تهران در گذشت. عشق ايران آنچنان در جان او ريشه داشت که در آخرين لحظات و در زير چادر اکسيژن فرياد برآورد: پاينده باد ايران!.... و سپس جان به جان آفرين داد.
او بزرگترين کاستي اين ملت را چنين ترسيم کرد:
«بزرگترين عيب ما بيانصافي است. بيانصافي دردآوري درباره? ديگران» و در جاي ديگري نوشت: «جامعهاي شايسته? بقاست که در آن انسان ارجمند و عزيز و گرامي باشد.»
وي در بحبوحه انقلاب در مورد وضعيت آينده ايران چنين گفته بود:
«روزي خواهد آمد که شما در عرصه بينالمللي از آوردن نام ايران و ايراني خجل و شرمسار باشيد».